Kunst boots regelmatig het leven na, maar hoe vaak gebeurt het omgekeerde? Opvallend genoeg werden de levens van bepaalde schrijvers acteurs, waaronder de vrouwelijke hoofdrol, uit de originele productie van Ralph Benatzky’s Axel aan de Hemelpoort (Axel an der Himmelstür) op verschillende wijzen haast identiek aan die van de personages die ze op het podium gespeeld hadden.
Zarah Leander, bracht in de rol van Hollywooddiva Gloria Mills zoveel sensatie teweeg vanaf de première van de operette in Wenen op 1 september 1936 dat ze vervolgens zelf een echte filmster werd. Bentzky verliet Oostenrijk dan weer met dank aan een contract van MGM in de aanloop naar de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog. De kibbelende producers uit de fictieve operette zijn zelf Weense bannelingen. Dit is een element van zelfspot waar hij waarschijnlijk met een ironische glimlach op terugkeek wanneer hij eenmaal zelf in Amerika aangekomen was.
De Axel uit het verhaal is een journalist die wanhopig een interview met mevrouw Mills probeert vast te krijgen, iets wat zijn carrière zou kunnen maken of kraken. Maar al zijn pogingen mislukken door moeilijkheden die veroorzaakt worden door zowel de actrice zelf als de studiomagnaten. De plot, en vooral de nummers, waaronder een blues (“Gebundene Hände”), een tango (“Mein schönes Fräulein, gute Nacht”) en een bekend jodellied (In Holly-Holly-Hollywood”) parodiëren op hilarische wijze de manier waarop sommigen proberen mee te surfen op andermans succes.
Benatzky haalde zijn inspiratie voor Axel aan de Hemelpoort bij de film Grand Hotel 1932 en baseerde het personage van Mills grotendeels op Greta Garbo’s voorkomen. Het was ook die film die eerst de bekende en vaak gequoteerde lijn “Ik wil alleen zijn” aanhaalde. Zij die naar het operettedebuut van Leander in het Theater aan de Wien keken, legden onmiddellijk de link. Daarbuiten werden ze omver geblazen door haar stem, een tweede alt in een genre waarin de heldinnen bijna altijd gezongen worden door sopranen of mezzo sopranen.
Axel aan de Hemelpoort is veel meer dan een stuk uit zijn tijd ook de moeite waard om te ontdekken wanneer het terugkeert naar de Volksopera in Wenen. Want het werk is een verleidelijke blik op wat er gebeurd zou kunnen zijn als de oorlog er niet geweest was, een blik waarin de Weense operette was blijven schitteren naast het toen nog jonge medium van de cinema.
